Vooral geen vragen stellen!

Gisteren vertelde een arts me, na afloop van een 'inspiratiemiddag' voor mensen die werken in de palliatieve zorg, heel eerlijk waarom hij de familie van de patiënt maar liever geen vragen stelt. Dat was zo voor de hand liggend, maar ook zo erg dat het mijn gedachten op hol deed slaan. Gedachten over hoe ver wij verwijderd zijn geraakt van 'medemenselijkheid'. En ook hoe simpel de oplossing is.

Ik sprak op de bijeenkomst vanuit mijn perspectief  als 'mantelzorger' over mijn gedachten bij verbinding en samenwerking. Verbinding van hoofd en hart, verbinding van mens tot mens. Verbinding tussen professional en familie van de patiënt.
Als een spreker voor mij het heeft over "We moeten burgers leren dat ze eerder naar palliatieve zorg kunnen vragen", voel ik een muur tussen haar en mij oprijzen. Vanuit haar professionele wereld begrijp ik wat ze bedoelt, maar welke burger weet nu wat 'palliatieve zorg' is? Als je ziek bent wil je gewoon geholpen worden, wil je dat je behoefte gehoord wordt. Als familie wil je ook dat dat gehoord wordt. En als er in de laatste levensfase spanning zit tussen de behoefte van de patiënt en die van de familie, is dat iets om het met betrokkenen over te hebben. Ik zie dat als onderdeel van het leerproces van het leven. Het aangaan van angsten en tegenstrijdigheden om er een heler mens van te worden. Om in vrede met jezelf en je familie te sterven.

Angsten en tegenstrijdigheden
Dat aangaan van angsten en tegenstrijdigheden vraagt tijd en ruimte. Ruimte om te mogen zeggen wat je op je hart hebt, om te ontdekken wat je diepste behoeften zijn. In mijn ogen zouden alle professionals aan het bed van een zieke die ruimte moeten geven. Palliatieve zorg of niet, ik zie ziekte als kans om te helen. Jezelf en de relaties met je naasten, met anderen, met iets groters dan wijzelf. Maar hoe doe je dat? Of... zit ziekte juist die relaties in de weg en moet je eerst weer beter zijn om dat aan te kunnen gaan?

Ik denk dat je dit invult naargelang je focus en achtergrond of belang. Een arts ziet een gezwel en wil dat wegnemen. Een verpleegkundige ziet pijn en wil dat wegnemen. Een patiënt voelt zich moe en ellendig en wil rust. Een partner wil ..... wat een partner wil hangt van zoveel af, dat je het niet kunt weten. Soms wil de partner dat het afgelopen is, maar willen de kinderen nog dat opa blijft leven voor zijn kleinkinderen. Soms zit er nog veel onuitgesproken 'ellende' het loslaten in de weg. Moet je dan omwille van de rust maar blijven zwijgen, of mensen laten uitspreken om het loslaten en verwerken te vergemakkelijken?

De arts die me na afloop aansprak zei tegen me: "Wat heb jij een mooi beroep. Je kunt alles zeggen, je bent onafhankelijk en vrij. Dat inspireert ons, je houdt ons voor wat we eigenlijk zouden moeten doen. Gewoon vragen stellen. Maar weet je wat het risico is van vragen stellen?  Dan moet je ook wat met het antwoord." Ik begreep hem niet. Waarom zou hij wat moeten met het antwoord als hij mij als naaste vraagt hoe het voor mij is dat mijn partner zo ziek is? Ik vraag hem wat hij bedoelt. "Als wij als dokters alleen maar luisteren voelen wij ons erg ongemakkelijk. Het confronteert ons met onszelf, met ons onvermogen.... "

Dan begrijp ik hem.... de dokter is ook maar een mens!