Helpen scoort; Mantelzorg ook?

Mantelzorg is hot! Omroepen zoeken overbelaste of in dilemma's beknelde mantelzorgers om ze in een real life TV programma te helpen. Prachtig al die initiatieven. Toch krijg ik er een bijzonder onderbuik gevoel bij. Wat doet dit met het imago van mantelzorg? Dat imago is toch al niet zo geweldig. Ik kom weinig mensen tegen die zich vol trots 'mantelzorger' noemen. Vorige week kwamen we in een bijeenkomst tot de conclusie dat je je pas 'mantelzorger' noemt als je het allemaal niet meer redt. Daarvoor ben je nog gewoon een moeder, zoon, partner, zus, hartsvriendin... die helpt.

Vorige week gaven we een workshop op een bijeenkomst met beleidsmedewerkers van gemeenten, medewerkers in zorg- en welzijn, vertegenwoordigers van Wmo-raden. Allemaal op zoek naar contact met mantelzorgers. De medewerkers van de gemeenten verzuchten.... "We moeten ze ondersteunen, maar we kunnen ze niet vinden." Een ander: "Ja, we moeten voorkomen dat ze écht overbelast raken, maar hoe kunnen we ze dan toch bereiken?".  Blijkbaar zijn er veel mensen die vinden dat ze het zelf wel kunnen oplossen en onder de radar van de hulpverleners vliegen. Hoe erg is dat?

Verdienen aan mantelzorgondersteuning
Gemeenten hebben de verplichting mantelzorgers te ondersteunen. Er is geld voor. Anderen zien ook de politieke aandacht voor mantelzorg en zien dat er potjes zijn om aan hulp voor mantelzorgers te verdienen. 'Mantelzorg is nu toch écht een probleem!' Maar hoe groot is het probleem echt, en hoe zou je dat het beste kunnen oplossen? De hulpbrigades voor individuele noodsituaties op TV lijken mij vooral interessant voor hulpverleners die met de ondersteuning van mantelzorgers hun brood verdienen. Zij zullen zeggen: "Kijk zelf maar, mantelzorgers hebben écht problemen, we moeten ze écht helpen." Of mantelzorgers daar nu echt mee geholpen zijn, waag ik te betwijfelen.

Mantelzorg heeft een imagoprobleem
Mantelzorgers die naast hun zorgactiviteiten ook een gewoon leven willen leiden, hebben vaak last van het negatieve imago. Mantelzorgers zijn in de beeldvorming potentieel overbelast, ze hebben het zwaar en je weet als werkgever maar nooit wanneer ze weer onverwacht moeten verzuimen omdat moeder ziek is, of manlief naar het ziekenhuis moet. Artikelen in kranten en bladen, TV programma's die voortdurend wijzen op de grote last die mantelzorg is, bevestigen alleen maar dit in mijn ogen ongewenste beeld. Hoe moet ik als mantelzorger mijn nieuwe werkgever overtuigen van mijn kwaliteiten en betrouwbaarheid als hij alleen maar hoort dat mantelzorg toch wel heel zwaar is. Dat is vechten tegen de bierkaai.
Dus willen mantelzorgers een kans maken op een gewoon leven, dan moet je iets doen aan die beeldvorming. Mantelzorgers zijn namelijk vaak heel krachtige mensen, die de zaakjes heel goed weten te regelen. Soms moeten ze té veel zaakjes regelen met hopeloze instanties. Moeten ze vechten tegen betweterige hulpverleners om de regie. Moeten ze hun werkgever overtuigen van het feit dat ze wél werk en zorg kunnen combineren, dat ze volwaardige mensen zijn. TV-programma's waarin overbelaste mantelzorgers worden geholpen om de boel weer op de rit te krijgen, benadrukken het 'slachtofferschap' en houden het negatieve imago in stand.

Help eens echt!
Ik zou graag de hele situatie eens omdraaien en de kracht en kwaliteiten van mantelzorgers over het voetlicht brengen. Hoe zou het zijn om hun kennis en ervaringen met instanties en hulpverleners in te zetten. Om deze instanties te helpen het leven van een mantelzorger te vereenvoudigen in plaats van te compliceren, om een einde te maken aan overbodige bureaucratie. Maak gebruik van mantelzorgers door hun kwaliteiten voor verbetering van de zorg en instanties in te zetten, in plaats van te laten zien hoe goed het is om ze te helpen. Met het erkennen en waarderen van hun kwaliteiten en met het terugbrengen van bureaucratie, zijn uiteindelijk veel meer mantelzorgers geholpen.




Reacties

  1. Mijn moeder is maar al te trots dat er zorg is! Het houdt haar ook bezig als ik aan het werk ben, scheelt mij ook.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Faciliteren kan ook op een andere manier. Bij de gemeente Amsterdam had ik het voorstel gedaan - in het kader van het Meerjaren Beleidsplan Sociaal Domein 2015 - 2018 "Alle Amsterdammers doen mee" - aan mantelzorgers gratis parkeervergunningen te verstrekken. De reactie hierop luidde: Voor het gratis verstrekken van een vergunning is niet gekozen omdat dit hoge uitvoeringskosten met zich meebrengt. Hoezo faciliteren?
    Mirjam van Dootingh, Amsterdam

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Ook ik heb die discussie gehad met de gemeente Amsterdam Mirjam! En men zegt wel dat ze mantelzorgers moeten ondersteunen en vinden en zo, maar wanneer een mantelzorg om respijtzorg komt dan blijkt deze niet te zijn ingekocht of moet men het met vrijwilligers oplossen. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Werkelijke ondersteuning zie je niet veel terug bij gemeentes helaas.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. IJzersterk stuk, ik ga 't morgen (als er meer mensen online zijn) ook even delen. Ik ben precies zo'n mantelzorger, en de reden dat ze 'ons' niet kunnen vinden is omdat dat nergens in kaart wordt gebracht. De simpelste manier is om meteen al, in het zieken- of zorghuis iemand te hebben die kan herkennen wat de mantelzorger gaat worden (is echt niet zo moeilijk, dat kunnen verplegers heel goed signaleren) en daar een ondersteuner op afstuurt. Want dáár is enorme behoefte aan, mantelzorgers moeten zelf alle wielen opnieuw uitvinden en hun weg zien te vinden in alle wet- en regelgeving, en dat is een grote factor in de overbelasting. Nog wel een kanttekening: hoe meer mantelzorg gereguleerd wordt, hoe meer het sluipenderwijs ingebed wordt in de reguliere zorg - waar nu drommen mensen ontslagen worden - en waardoor er uiteindelijk verplichtingen bij mantelzorgers terecht zullen komen. En daar ben ik, nog steeds, principieel op tegen. Mantelzorgen mag nooit en te nimmer een verplichting worden.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Ik heb zelf de ervaring gehad dat je sluipenderwijs mantelzorger wordt en dat je - helaas - wel mag aangeven 'wat je nodig hebt' maar dat je als puntje bij paaltje komt het toch allemaal alleen mag opknappen. Zelfs als je uiteindelijk helemaal afgeknapt en afgepeigerd bent en zelf niet meer weet waar je het zoeken moet. Achteraf vind ik dat trouwens nog niet eens het ergste. De periode van opnieuw opbouwen, met vallen en opstaan en zelfs nieuw werk zoeken beschouw ik op dit moment als de rijkste tijd van mijn leven. Het ergste heb ik gevonden dat ik te maken had met 'zorgvragers' die liever niet hadden dat ik of een ander familielid voor ze zorgden. Laat staan dat ze vreemden over de vloer wilden hebben. Dan wordt het voor de mantelzorger driedubbel moeilijk om het vol te houden en erkenning en waardering... ach... die krijg je niet! :(

    BeantwoordenVerwijderen

Een reactie posten